10 Januari besloot ik een wekelijkse column te schrijven over wat een wethouder zoal bezighoudt. Een volle agenda waarvan in het algemeen weinig bekend is. Het weekeinde daarna heb ik een tweede column geschreven over de 5 avonden die die week gevuld waren met vergaderingen en bijeenkomsten. Dat zijn allemaal mooie avonden, maar ook allemaal avonden niet thuis. Meestal lukt het wel om met het gezin gezamenlijk te eten, maar daarna is papa toch vaak weer onderweg om in een slapend huis weer thuis te komen.
Die week daarop kwam onze dochter met koorts thuis van het Rythovius, twee dagen daarna had de andere dochter ook griep, daarna was ik aan de beurt en als laatste werd moeders ook nog ziek. 3 dagen zware koorts, een 4e dag nog ellendig voelen en de 5e dag nog wat nahoestend en zwakjes wel weer aan de slag. Het weekend ziek in bed gelegen en daarna een volle agenda betekende: geen column.
Weer aan de slag terwijl de spil van het gezin met hoge koorts op bed ligt valt niet mee. Werk, zorg, meiden naar school en sport, eten koken: ik voel diep respect voor wat mijn vrouw allemaal klaarspeelt naast haar werk wanneer ze het niet kan en ik het over moet nemen. Tamara’s eerste koorstvrije dag was de vrijdagmiddag van vertrek naar het internationale tennistoernooi waar onze jongste aan mee mocht doen. Last minute inpakken en naar een vakantiehuisje dichtbij The Dutch Bowl in Gendringen. Weer geen column! Ik krijg ook diep respect voor columnisten die iedere week weer moeten leveren. Onderwerpen meer dan genoeg, maar tijd te weinig.
Na het 9 dagen lang combineren van zorgzame tennisvader zijn met MS-teams vergadertijgeren, bij deze dan toch mijn 3e column. Van de columnist van HOI Bergeijk begreep ik dat verhalend vertellen over mijn avondinvulling voorbij gaat aan zijn behoefte aan inhoud. Daarom pik ik speciaal voor hem de donderdagochtend eruit, waarop de VNG een webinar organiseerde over de aanstaande en toekomstige wijzigingen in de Participatiewet. Vanuit mijn rol in de VNG commissie hierover, was ik gevraagd om – na deskundige toelichting op alle wijzigingen – vanuit de praktijk te vertellen wat er door gemeenten nu al gebeurt.
De participatiewet heeft niet gebracht wat we ervan hoopten: het lukt onvoldoende om mensen naar vermogen te ondersteunen naar werk (te veel mensen kunnen nog steeds niet meedoen); met alleen een uitkering ontstaat bestaansonzekerheid; handhaving is te rigoreus; de banenafspraak is bureaucratisch en slecht meetbaar. We hebben teveel een wensbeeld van een maakbare wereld, waarin iedereen instroomt en doorstroomt naar zo reguliere baan bij een willekeurige werkgever. Om de participatiewet “in balans te brengen” heeft het ministerie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) 3 sporen bedacht. Spoor 1 zijn (22) korte termijn maatregelen die nu voorliggen in de tweede kamer. Spoor 2 is een (lang termijn) grondige herziening van de wet en spoor 3 is de benodigde cultuurverandering: meer vertrouwen in plaats van wantrouwen.
Over de 22 maatregelen van Spoor 1 moet door het parlement nog besloten worden, maar we zijn met veel daarvan nu al aan de slag. Naar aanleiding van de boodschappenaffaire is ons giftenbeleid in de Kempen tegen het licht gehouden. Volgens het wetsvoorstel wordt dat straks €1200 per jaar, bij ons is dat nu al maatwerk en geen rigoreuze grens. Meer mogelijkheden op het vlak van participatie, re-integratie en meedoen bieden wij met ondersteuning van Kempenplus in verschillende vormen aan bij het Aquinohuis. Een korte documentaire over het Aquinohuis werd tijdens de landelijke top Bestaanszekerheid vorig jaar met veel interesse ontvangen, het is prachtig om te zien hoe van Werkzin tot Repair en Recycle Cafe er vrijwilligerswerk is en werk in de vorm van begeleide participatie. De verbreding van het experimenteerartikel biedt ruimte om dit nog verder uit te breiden, bijvoorbeeld voor onze ambitie om met een basisbaan te kijken of we meer mensen kunnen helpen om mee te doen.
Die basisbaan is wat mij betreft een belangrijke input voor spoor 2. Er liggen complexe varianten van de Wajong voor met discussies over doelgroep en de mate van arbeidsgeschikheid. Voorstellen die ingewikkelde keuringen en controles zouden vereisen, zoals bij de WIA en WAJONG. Mijn oproep aan Den Haag is: harmoniseer de regels die u stelt aan UWV en gemeenten, maak het voor iedereen eenvoudiger en beter. Zorg als rijk voor de middelen en laat de gemeenten als uiterst vangnet de bijstandsuitkering vervangen door een basisbaan. Gemeenten zorgen dan – met sociale voorzieningen als Aquinohuis en met Sociale Werkbedrijven als Kempenplus – voor meedoen en presteren voor zover dat kan; erbij horen; een veilige voorspelbare werkplek; de sociale contacten van een werkkring hebben en vooral ook de financiële veiligheid van een salaris met pensioenopbouw. Volgens het onderzoek van Divosa “Hoofdzaak Werk” voorkomt dit geestelijke gezondsheidsproblemen en draagt enorm bij levensgeluk. Volledig in lijn met het WRR rapport “Het Betere Werk” uit 2020
Kortom: iedereen doet mee en hoort erbij als uitgangspunt voor het uiterste vangnet van onze sociale zekerheid. Een integrale invulling van het begrip bestaanszekerheid!
Voor de liefhebber: de opname van het webinar is te zien op youtu.be/v_4yuTsyPFw
